Rodzaje frezów do frezarki ręczej

Spis treści:

1. Jak wybrać odpowiedni frez do pracy?
2. Jakie są rodzaje frezów ze względu na budowę?
3. Rodzaje frezów według średnicy trzpienia
4. Klasyfikacja frezów według przeznaczenia funkcjonalnego
5. Frezy do rowków
6. Frezy krawędziowe
7. Frezy zespolone
8. Frezy profilowe

Frezowanie to proces precyzyjnej obróbki mechanicznej materiału poprzez usuwanie jego wierzchniej warstwy za pomocą obracającego się narzędzia tnącego – frezu. W obróbce drewna frezowanie stosuje się do wykonywania rowków, profilowanych wycięć, faz, elementów dekoracyjnych, a także do obróbki krawędzi i powierzchni z wysokim poziomem dokładności i gładkości. Praca z frezarką ręczną umożliwia wykonywanie zarówno prostoliniowych, jak i złożonych krzywoliniowych nacięć, zapewniając wszechstronność i elastyczność przy produkcji mebli, stolarki oraz elementów wykończeniowych.

Jak wybrać odpowiedni frez do pracy?

Wybór odpowiedniego frezu do pracy z frezarką ręczną zależy od rodzaju obrabianego materiału, charakteru wykonywanej operacji, oczekiwanego profilu oraz głębokości cięcia. Przede wszystkim należy uwzględnić średnicę trzpienia frezu, która musi być dopasowana do uchwytu frezarki, a także typ frezu – do obróbki prostoliniowej, profilowej, rowkowej lub krawędziowej. Ważne jest również zwrócenie uwagi na jakość krawędzi tnącej, materiał wykonania (stal narzędziowa lub węglik spiekany), liczbę krawędzi tnących oraz maksymalną dopuszczalną prędkość obrotową. Odpowiednio dobrany frez zapewnia czyste cięcie, bezpieczną pracę oraz długą żywotność narzędzia.

Jakie są rodzaje frezów ze względu na budowę?

W zależności od konstrukcji i sposobu użytkowania frezy dzielą się na: składane, z wymiennymi krawędziami tnącymi oraz monolityczne. Rodzaj frezu bezpośrednio wpływa na wygodę serwisowania, precyzję obróbki, koszt eksploatacji oraz trwałość narzędzia.

Rodzaje frezów według konstrukcji
Rodzaj frezu	Cechy konstrukcyjne	Zalety	Wady
Frezy składane (prefabrykowane)	Składają się z korpusu oraz oddzielnie montowanych elementów tnących	Możliwość wymiany części tnących, uniwersalność, opłacalność przy dużych ilościach pracy	Mniejsza sztywność konstrukcji, konieczność precyzyjnej regulacji i konserwacji
Frezy z wymiennymi krawędziami tnącymi	Elementy tnące są przymocowane do korpusu i mogą być wymieniane po zużyciu bez potrzeby wymiany całego frezu	Wygodna konserwacja, oszczędność na materiałach eksploatacyjnych, szybka wymiana płytek tnących	Wyższy koszt części zamiennych, konieczność solidnego mocowania płytek
Frezy monolityczne	Wykonane z jednolitego materiału (zwykła stal lub węglik spiekany), nie posiadają elementów wymiennych	Wysoka sztywność, precyzja obróbki, przystępna cena przy małych ilościach pracy	Brak możliwości wymiany części tnących, zużyty frez wymaga całkowitej wymiany

Rodzaje frezów według średnicy trzpienia

Frezy do frezarki ręcznej dzielą się według średnicy trzpienia, która określa zgodność frezu z konkretnym typem narzędzia. Od właściwego doboru średnicy trzpienia zależą: pewność mocowania, stabilność obrotów oraz bezpieczeństwo pracy przy dużych prędkościach. Nieodpowiednia średnica może prowadzić do powstawania drgań, obniżenia precyzji obróbki lub nawet do uszkodzenia frezarki.

Najczęściej stosowane są frezy z trzpieniami o średnicy 6 mm, 8 mm oraz 12 mm. Do zastosowań domowych i w kompaktowych frezarkach zazwyczaj wybiera się frezy o średnicy 6 lub 8 mm, ponieważ zapewniają wygodę pracy i minimalne obciążenie urządzenia. Do zastosowań profesjonalnych oraz obróbki twardych materiałów zaleca się frezy z trzpieniem 12 mm, ponieważ oferują one większą sztywność, lepszą jakość cięcia oraz stabilność przy wysokich obrotach. Bardzo istotne jest, aby wybierać frez o średnicy trzpienia dokładnie dopasowanej do uchwytu frezarki, ponieważ niewłaściwy dobór może skutkować drganiami, spadkiem dokładności obróbki lub trwałym uszkodzeniem narzędzia.

Klasyfikacja frezów według przeznaczenia funkcjonalnego

Frezy do pracy z frezarką ręczną dzielą się według przeznaczenia funkcjonalnego, ponieważ każdy typ narzędzia spełnia określoną rolę w obróbce materiału. W zależności od rodzaju wykonywanych prac, frezy stosuje się do wykonywania rowków, obróbki krawędzi, formowania połączeń lub nadawania ozdobnych profili o złożonych kształtach. Poniżej przedstawiamy szczegółowo podstawowe typy frezów, ich cechy charakterystyczne oraz zastosowanie.

Frezy do rowków

Frezy do rowków to narzędzia tnące przeznaczone do wykonywania prostych, równych zagłębień (rowków) w drewnie, materiałach płytowych oraz innych obrabianych powierzchniach. Posiadają prosty lub spiralny profil tnący i umożliwiają uzyskanie czystego, precyzyjnego rowka o określonej szerokości i głębokości. Frezy te występują w różnych konstrukcjach – mogą być monolityczne lub ze wymiennymi krawędziami tnącymi, o różnej średnicy i liczbie ostrzy.

Stosuje się je do wykonywania elementów łączeniowych, detali stolarskich, elementów dekoracyjnych, a także do przygotowywania rowków pod wstawki, uszczelki czy okucia. Zapewniają wysoką precyzję cięcia oraz równomierną głębokość na całej długości obrabianego odcinka. Aby uzyskać optymalne rezultaty, należy odpowiednio dobrać frez pod względem średnicy, głębokości skrawania oraz geometrii – w zależności od rodzaju materiału i wymagań dotyczących rowka.

Frezy krawędziowe

Frezy krawędziowe to specjalne narzędzia tnące, przeznaczone do obróbki i kształtowania krawędzi obrabianych elementów. Główne przeznaczenie frezów krawędziowych to ścinanie faz, zaokrąglanie krawędzi, tworzenie konturów profilowych lub dekoracyjnych elementów wokół obwodu detalu. Konstrukcyjnie frezy krawędziowe mogą być wyposażone w łożysko, które ułatwia precyzyjne prowadzenie frezu wzdłuż krawędzi elementu, zapewniając stabilność i równomierność obróbki.

Stosowane są do wykończeniowej obróbki czołowych krawędzi, obramowania elementów meblowych, produkcji dekoracyjnych ram, paneli, blatów i innych wyrobów. Pozwalają tworzyć różne typy faz – proste, profilowe lub zaokrąglone. Dla uzyskania wysokiej jakości obróbki istotny jest właściwy dobór kształtu frezu, kąta cięcia oraz średnicy łożyska w zależności od wymaganego profilu.

Frezy zespolone

Frezy zespolone to specjalistyczne narzędzia przeznaczone do wykonywania precyzyjnych profili połączeń, które zapewniają pewne mocowanie drewnianych elementów względem siebie. Takie frezy formują połączenia typu czop-wpust, jaskółczy ogon, mikroczopy oraz inne profile stosowane w stolarstwie, meblarstwie i produkcji budowlanej. Konstrukcyjnie frezy zespolone mogą być monolityczne lub wyposażone w wymienne elementy tnące, a także mieć różne warianty profilu w zależności od rodzaju połączenia.

Są stosowane do produkcji ramek, płyt, korpusów mebli, wyrobów stolarskich, drzwi i okien. Umożliwiają uzyskanie dokładnych, szczelnych połączeń o wysokiej wytrzymałości i estetycznym wyglądzie. Wybór takiego frezu zależy od rodzaju połączenia, grubości materiału, głębokości cięcia oraz wymagań dotyczących dokładności dopasowania. Podczas pracy z frezami zespolonymi ważne jest zapewnienie prawidłowej regulacji frezarki oraz stabilnego posuwu obrabianego elementu.

Frezy profilowe

Frezy profilowe to narzędzia przeznaczone do tworzenia dekoracyjnych profili, złożonych konturów i artystycznej obróbki drewna. Umożliwiają formowanie profilowych faz, zaokrągleń, kanelur, gzymsów, listew ozdobnych, złożonych krawędzi oraz innych niestandardowych elementów, które nadają wyrobom unikalny wygląd. Frezy profilowe mogą mieć różną geometrię części tnącej, w tym formy faliste, profilowe, kombinowane i symetryczne.

Są szeroko stosowane w produkcji mebli, elementów wykończeniowych, paneli dekoracyjnych, opasek drzwiowych i ram. Nadają się do pracy zarówno na zewnętrznym obrysie, jak i do wewnętrznego profilowania. Dla uzyskania wysokiej jakości efektu ważne jest precyzyjne dobranie kształtu frezu, uwzględnienie prędkości obrotowej, głębokości przejścia oraz stabilnego posuwu, ponieważ profilowa obróbka wymaga dużej precyzji i pewnego prowadzenia frezarki.